Choroby zakaźne zwierząt
Wścieklizna
Ostra wirusowa choroba zakaźna ośrodkowego układu nerwowego zwierząt i ludzi. Występuje na całym świecie. Największe znaczenie w przenoszeniu choroby mają psy, koty, lisy, wilki, gryzonie i nietoperze. Choroba cechuje się upośledzeniem świadomości, podnieceniem nerwowym, agresywnością oraz postępującymi porażeniami i kończy się zawsze zejściem śmiertelnym. Choroba zaczyna się zmianami w zachowaniu, źrenice są nierównomiernie rozszerzone występuje niepokój i utrata apetytu, może wzrosnąć temperatura ciała. Po ok 3 dniach następuje silne pobudzenie przechodzące w agresję . Występuje spaczone łaknienie, manifestujące się zjadaniem niejadalnych przedmiotów , nadmierne ślinienie, wodowstręt. Pojawiają się drgawki porażenie kończyn i śpiączka prowadzące do śmierci. Okres inkubacji choroby może wynosić od 2 tygodni do 3 miesięcy. Źródłem zakażenia są zwierzęta w okresie inkubacji i chore. Wirus pojawia się w ślinie 3-7 dni przed wystąpieniem objawów klinicznych. Główną droga zakażenia jest droga pozioma w wyniku pokąsania przez zwierzę wydalające wirus ze śliną. Wścieklizna zgodnie z obowiązującą ustawą o zwalczaniu chorób zakaźnych podlega obowiązkowi zgłaszania i zwalczania z urzędu, a psy po ukończeniu 8 tygodnia życia podlegają obowiązkowi szczepienia zapobiegawczego.
Nosówka
Zaraźliwa choroba wirusowa występującą powszechnie na całym świecie u wielu gatunków zwierząt psowatych (pies), łasicowatych (tchórzofretka). Na zakażenie wirusem nosówki wrażliwe są psy w każdym wieku. Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez kontakt bezpośredni drogą kropelkową, ale możliwa jest tez droga pośrednia zarażenia przez ludzi mających kontakt z ze zwierzętami w okresie wylęgania choroby, chorymi oraz bezobjawowymi nosicielami. Nosówka może występować w kilku postaciach: oddechowej z objawami duszności, kaszlu, kataru; jelitowej z wymiotami i biegunką czasem z domieszka krwi; ocznej z owrzodzeniami rogówki prowadzącymi do ślepoty; nerwowej ze zmianami w zachowaniu.
Parwowiroza
Ostra zaraźliwa wirusowa choroba psowatych. Zakażeniu mogą ulec psy w każdym wieku, ale najbardziej wrażliwe są szczenięta pomiędzy 6 tygodniem, a 6 miesiącem życia. Największą podatność wykazują psy rasy rottweiler, doberman, labrador, american staffordshire i owczarek niemiecki. Choroba występuje w dwóch postaciach sercowej i jelitowej. Pierwsza dotyczy 4-6 tygodniowych szczeniąt u których dochodzi do wieloogniskowej martwicy mięśnia sercowego i w ciągu kilku dni kończy się śmiercią. Postać jelitowa występuje u szczeniąt w wieku od 8 tyg do 6 miesiąca. Zaczyna się osowiałością, brakiem apetytu, wysoka gorączka i uporczywymi wymiotami do których dołącza się biegunka które doprowadzają do silnego odwodnienia, wyniszczenia i śmierci.
Zakaźne zapalenie wątroby psów (choroba Rubartha)
Wirusowa choroba występująca na całym świecie, przebiegająca w kilku postaciach. Ponieważ narządami docelowego działania wirusa są wątroba, nerki, śledziona, płuca, mózg, objawy kliniczne związane są z tymi narządami. Choroba o klinicznym przebiegu występuje u psów w wieku do roku życia, u starszych nieszczepionych psów zakażenie ma przebieg subkliniczny i jedynymi objawami przebytego zakażenia mogą być zmętnienie rogówki tzw. niebieskie oko czy przewlekłe zmiany w nerkach.
Zakaźne zapalenie tchawicy i oskrzeli psów (kaszel kenelowy)
Wysoce zaraźliwa, ostro przebiegająca choroba dróg oddechowych o wirusowej etiologii wikłana bardzo często innymi patogenami. Objawia się ciężkim kaszlem pojawiającym się nagle i zaostrzającym się w wyniku wysiłku fizycznego, pobudzenia lub szarpnięcia za obrożę.
Leptospiroza
Zakaźna i zaraźliwa choroba bakteryjna zwierząt i ludzi . Występuje na całym świecie. Większe jej nasilenie obserwuje się w okresie ciepłej pory roku. Stałym rezerwuarem zarazka są dziko żyjące gryzonie oraz woda, w której leptospiry nie tylko przeżywają, ale mogą się rozmnażać. Leptospiroza u psów nazywana jest choroba stuttgarcką lub tyfusem psim. U młodych występuje z wyraźnymi objawami klinicznymi ze strony zaatakowanych narządów: wątroby, nerek i układu pokarmowego. Choroba zaczyna się wysoka gorączką i w zależności od postaci zażółceniem skóry i błon śluzowych, wzmożonym pragnieniem, osowiałością i brakiem apetytu, wymiotami i biegunką. U starszych zwierząt przebiega częściej bezobjawowo.
Leptospiroza zaliczana jest do niebezpiecznych zoonoz.
Koronawiroza
Zakażenia koronawirusowe są szeroko rozpowszechnione na świecie zarówno wśród zwierząt jak i ludzi. Koronawiroza jest zapalną, wirusową choroba jelit przebiega bezobjawowo lub w postaci zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego wymiotów i biegunki.
Białaczka kotów
Choroby o charakterze nowotworowym i nienowotworowym wywołane wirusem białaczki występują na całym świecie i są jedną z najczęstszych przyczyn śmierci kotów. Najczęściej chorują koty w wieku 1-4 lat. Głównym źródłem zakażenia jest ślina. Zakażenie może przebiegać w różnych postaciach klinicznych. Najczęstsza postacią jest rozwijająca się skrycie niedokrwistość objawiająca się bladością błon śluzowych prowadzącą do stopniowego chudnięcia na skutek braku apetytu i apatii, odwodnienia. Następstwem trwałych zakażeń wirusem białaczki kotów jest immunosupresja będąca jedną z głównych przyczyn zejść śmiertelnych spowodowanych wtórnymi zakażeniami. Na skutek zarażenia wirusem mogą rozwinąć się nowotwory chłoniakomięsaki dające objawy ze strony układu oddechowego (duszności) i pokarmowego (brak łaknienia, utrudnione połykanie, wymioty, biegunka, zaparcia) skutkujące ogólnym wyniszczeniem organizmu.
Białaczka kotów jest chorobą nieuleczalną.
Panleukopenia (nosówka kotów)
Występuje we wszystkich krajach świata. Przebieg choroby zależy od stanu odporności i wieku zwierząt. Przebiega z objawami podwyższonej temperatury do 40 stopni, osłabionym łaknieniem, powtarzającymi się wymiotami do których dołącza się uporczywa biegunka z domieszką krwi. U dorosłych zwierząt może przebiegać bardzo łagodnie albo wręcz bezobjawowo jedynie z immunosupresją.
Herpeswiroza
Ostre zakaźne zapalenie jamy nosowej i tchawicy wywołane przez herpeswirus kotów. Razem z kaliciwirozą tworzą zespół objawów chorobowych określany katarem kocim. Herpeswirus kotów wywołuje ostre zakażenia dróg oddechowych u zwierząt poniżej pierwszego roku życia. Najbardziej wrażliwe na zakażenie są młode kocięta poniżej 4 tygodnia życia u których rozwija się ciężkie zapalenie nosa i tchawicy przechodzące w zapalenie oskrzeli i płuc kończące się zejściem śmiertelnym . U kotów powyżej 6 miesiąca życia choroba ma przebieg łagodny. Obserwuje się nawracające zapalenie jamy nosowej. Herpeswirozie często towarzyszy zapalenie spojówek z początkowo surowiczym, a następnie surowiczo – ropnym wypływem z worka spojówkowego.
Kaliciwiroza
Kaliciwirus jest jednym z głównych przyczyn chorób układu oddechowego manifestujących się zapaleniem spojówek, błony śluzowej nosa, tchawicy, płuc oraz tworzeniem się pęcherzyków i owrzodzeń na błonie śluzowej jamy ustnej. W warunkach naturalnych występują najczęściej zakażenia mieszane wirusowo-bakteryjne. Zasadniczym źródłem zagrożenia są zwierzęta chore, ale też ozdrowieńcy u których nosicielstwo wirusa może utrzymywać się nawet do końca życia.
Kaliciwirusy w zależności od zjadliwości szczepu i wieku zwierząt wywołują bezobjawowe zakażenia lub ostre lub podostre zakażenia górnych dróg oddechowych. Charakterystycznym dla kaliciwirozy objawem są pęcherzyki zamieniające się w owrzodzenia i nadżerki w jamie ustnej, na brzegu języka i podniebieniu, wargach i nosie.
Chlamydofiloza
Choroby wywołane przez zarazki z rodzaju Chlamydophila występują u licznych gatunków zwierząt oraz człowieka. Przebiegają z objawami długotrwałego nawrotowego zapalenia spojówek , a ponadto zapalenia krtani i płuc. Zakażenie może mieć przebieg bezobjawowy lub ujawniać się na skutek niekorzystnych warunków środowiskowych w postaci zapalenia spojówek z surowiczym wypływem z worka spojówkowego, obrzękiem powiek i przekrwieniem spojówek. W powikłanych przypadkach obserwuje się grudkowe zapalenie trzeciej powieki albo zapalenie i owrzodzenie rogówki.
Myksomatoza
Zakaźna i wysoce zaraźliwa wirusowa choroba królików. Głównym źródłem zakażenia są chore króliki i bezobjawowi nosiciele wirusa. Choroba może szerzyć się przez kontakt bezpośredni i pośredni za pośrednictwem wody, paszy zanieczyszczonej odchodami chorych zwierząt oraz przez osoby kontaktujące się z chorymi zwierzętami. Zasadniczą rolę w rozprzestrzenianiu zakażenia odgrywają komary, meszki, muchy i pchły. Myksomatozę cechuje sezonowość występowania z największym nasileniem latem i wczesną jesienią. Charakterystycznym objawem choroby jest występowanie obrzęków na głowie dookoła uszu, oczu i nosa, powiekach i i zewnętrznych narządach płciowych. Śluzowo-ropny i ropny wypływ z worków spojówkowych i nosa. W miarę rozwoju choroby pojawia się silna duszność na skutek zapalenia płuc, postępujące wychudzenie mimo zachowanego apetytu, a w końcowym etapie choroby objawy ze strony układu nerwowego i śmierć.
Wirusowa krwotoczna choroba królików (pomór królików)
Wybitnie zaraźliwa choroba królików. Głównym źródłem zakażenia są chore króliki, ale ważna rolę w rozprzestrzenianiu się zakażenia odgrywają mechaniczni przenosiciele wirusa ptaki, gryzonie, psy, koty, ludzie oraz owady. Choroba charakteryzuje się skazą krwotoczną wszystkich narządów wewnętrznych szczególnie płuc i wątroby prowadzącą wśród objawów ze strony układu oddechowego do śmierci.
Grzybice skórne psów i kotów
Szczególnie podatne na grzybice są młode zwierzęta do 2 roku życia i stare co związane jest z upośledzeniem odporności. Istotną rolę w rozwoju dermatofitozy odgrywają niedobory białka, nienasyconych kwasów tłuszczowych, mikroelementów (żelaza, miedzi i cynku) oraz witamin (szczególnie A i H). objawiają się zmatowieniem i przerzedzeniem włosa, okrągłymi łysymi zmianami ze złuszczonym naskórkiem. Przy dłużej trwającym procesie i u zwierząt z osłabioną odpornością rozwijają się wtórne zakażenia bakteryjne. Wtedy zmienione obszary skóry są zaczerwienione i wilgotne. Grzybicami od zwierząt mogą zakazić się ludzie z obniżoną sprawnością układu odpornościowego, albo tacy, którzy przez dłuższy czas eksponowani są na duże dawki zakaźne grzybów.
Źródło: „Choroby zakaźne zwierząt z zarysem epidemiologii weterynaryjnej i zoonoz” pod redakcją Z. Glińskiego i K. Kostro